Ռաֆայել Գասպարյան Just another Edublogs site 

81. Ուշադրություն դարձրո՛ւ Ա ե Բ խմբերի բառերի կազմությանը. փորձի´ր բացատել տարբերությունը:

Ա. Մարդ, տեր, սիրտ, կապույտ, արքա, ծաղիկ, կատու, բարի:

 Բ. Մարդասեր, Տիրամայր, սրտատրոփ, կապտավուն, արքայական, ծաղկել, կատվազգի, բարերար:

Ա խմբի բառերը չեն բաժանվում մասերի, իսկ Բ խմբի բառերը՝ բաժանվում են։

82. Տրված բառերը բաժանի´ր երկու խմբի (տե´ս  81-րդ վարժությունը):
Ուրախություն, նկար, գլուխ, փետրագնդակ, հինգ, ուրախ, նորություն, փետուր, շյուղ, երկմտություն,շաբաթական, գրպան, քաղաք, օրացույց, գլխակորույս, անուն:

Բարդ կամ ածանցավոր բառեր-Ուրախություն, փետրագնդակ, նորություն, երկմտություն, շաբաթական, օրացույց, գլխակորույս։

Պարզ բառեր-Նկար,գլուխ, հինգ, ուրախ, փետուր, շյուղ, գրպան, քաղաք, անուն։

83. Ի՛նքդ անվանիր 81-րդ վարժության բառերի շարքերը (ընդհանուր անուններ գտի´ր բառաշարքի համար) և տրված նախադասությունները լրացրո´ւ:

Ա խմբում պարզ բառեր են, որովհետև չեն բաժանվում արմատների:

Բ խմբում բարդ կամ ածանցավոր բառեր են, որովհետև բաժանվում են արմատների:

84. Ուշադրությո´ւն դարձրու բառերին և պարզի´ր, թե ի՞նչ է  նշանակում բաղ:

Բաղադրել — կցել, կից դնել:
Բաղադրյալ — միասին, կից դրված:
Բաղաձայն — հնչյուն, որ կցվում է, միանում է ձայնավորներին:
Բաղդատել — համեմատել (իրար կողքի դնել):
Բաղկանալ — մասերից կազմված լինել:

85. Պարզ և բաղադրյալ  բառերը տեղադրի´ր տրված նախադասությունների մեջ և նախադասությունները  լրացո´ւ:

Այն բառերը, որոնց մեջ հնարավոր չէ առանձնացնել բառ կազմող իմաստակիր մասեր, … բառեր են. օրինակ՝ ծով, նկար, … :

Այն բառերը, որոնք  հնարավոր է բաժանել բառ կազմող իմաստակիր մասերի, … բառեր են. օրինակ՝  հեռախոս — հեռ + ա + խոս, բարկություն — բարկ + ություն, …, …:

86. Տրված բառերի րնդհանուր մասերը գտի՛ր, դրանց  ուղիղ  ձևերը գրի´ր և տրված բառերը  բացատրի´ր:

 Օրինակ՝

բարեսիրտ, բարեկամ, բարեսեր, բարետես: — Բարի:

Բարեսիրտ — բարի սիրտ ունեցող:

Բարեկամ — բարին կամեցող:

Բարեսեր — բարին (բարի բան) սիրող:

Բարետես — բարի (գեղեցիկ) տեսք ունեցող:

ա) Կտցաձև-կտուցի ձև ունեցուղ

կտցահարել-կտուցով խփել

կտցաչափ-կտուցի չափ ունեցող

բ) Ուղղագրություն-ճիշտ գրել

ուղղագիծ-ուղղիղ գիծ ունեցող

ուղղամիտ-ճիշտ մտածել

ուղղություն-այն կետը՝ կողմը, դեպի որն ուղղված է գործողությունը՝ շարժումը։

գ) Ուղեկից, ուղևոր, ուղեմոլոր, ուղևորվել:

87. Պարզի´ր, թե Ա և Բ բառախմբերն ի՞նչ սկզբունքով են կազմված: Այդ բառախմբերը լրացրո´ւ:

Ա. Ջրառատ, ջրային, ջրկիր, ջրվեժ, հողագործ, հողեղեն, հողոտ, անհող, ….:

Բ. Ջուր, հող, ….:

88. Արմատ բառի քեզ հայտնի իմաստը (կամ իմաստները) գրի´ր: Փորձի´ր բացատրել, թե իեչո՞ւ Է անաստղ, աստղային, աստղիկ, աստղոտ բառերի աստղ մասը համարվում արմատ:

89. Բառերը բաղադրիչների բաժանի՛ր: Արմատներն ինչո՞վ են միանում:
 Մարդամոտ, լուսամուտ, ծնողասեր, գորգագործ, փառատոն:

մարդ+ա+մոտ, լուս+ա+մուտ, ծն+ող+ա+սեր, գորգ+ա+գործ, փառ+ա+տոն: Արմատները միանում են ա հոդակապով։

90. Տրված արմատներով բաղադրյալ բառեր կազմի՛ր:

Սառն (սառ), սառնասիրտ, սառնաղբյուր։ միտ (մտ), մտամոլոր, մտազբաղ, մտահոգ, մուր (մր) մրոտ:

Հեղինակ Նադեր Իբրահիմի ․ Փոքրիկ սիրտս ո՞ւմ նվիրեմ ։

Ես մի փոքրիկ սիրտ ունեմ: Շատ փոքրիկ, շա՜տ-շա՜տ փոքրիկ:
— Մարդու սիրտը չպետք է դատարկ մնա, – ասում է տատիկը, – եթե դատարկ մնա, դատարկ ծաղկամանի նման տգեղ կլինի և մարդուն ցավ կպատճառի:

Ահա, հենց այդ պատճառով էլ երկար ժամանակ է՝ մտածում եմ՝ այս փոքրիկ սիրտը ո՞ւմ նվիրեմ: Այսինքն՝ ո՞ւմ պետք է սրտիս մեջ տեղավորեմ, որ բոլորից լավը լինի: Ճիշտն ասած՝ ախր, չգիտեմ՝ ինչպես ասեմ…Սիրտս ուզում է՝ այս ամբողջ-ամբողջ, փոքրիկ-փոքրիկ սիրտս՝ մի փոքրիկ, սիրուն տնակի պես, մի այնպիսի մեկին նվիրեմ, որին շա՜տ-շա՜տ եմ սիրում…կամ…չգիտեմ…մեկին, որ շատ լավն է: Մեկին, որ իսկապես արժանի է իմ շատ փոքրիկ եւ մաքուր սրտի մեջ տնակ ունենալու: Ճիշտ եմ ասում, չէ՞։
— Սիրտը հյուրանոց չէ, որ մարդիկ գան, մի երկու-երեք ժամ կամ մի երկու-երեք օր այնտեղ մնան ու հետո գնան, – ասում է հայրիկը, – սիրտը ճնճղուկի բույն չէ, որ գարնանը շինվի, իսկ աշնանը քամին այն իր հետ քշի ու տանի…
ճիշտն ասած՝ չգիտեմ՝ ինչ է սիրտը, բայց գիտեմ, որ տեղ է շա՜տ-շա՜տ լավ մարդկանց եւ մշտապես…
Դե…Երկար մտածելուց հետո վճռեցի՝ սիրտս նվիրեմ մայրիկիս, ամբողջ սիրտս, ամբողջը նվիրեմ մայրիկիս եւ կատարեցի այդ բանը…
Բայց, ո՜վ զարմանք, երբ նայեցի սրտիս, չնայած մայրիկս հանգիստ տեղավորվել էր նրա մեջ եւ իրեն էլ շատ լավ էր զգում, այդուհանդերձ նկատեցի, որ կեսը դեռեւս դատարկ էր մնացել…
Դե, իհարկե, հենց սկզբից ես պիտի գլխի ընկնեի ու սիրտս երկուսին նվիրեի՝ հայրիկիս ու մայրիկիս: Այդպես էլ վարվեցի:
Հետո, հետո գիտե՞ք՝ ի՞նչ եղավ: Այո, իհարկե, նայեցի ու տեսա՝ սրտիս մի մասում դեռեւս դատարկ տեղ է մնացել…
Անմիջապես վճռեցի սրտիս դատարկ մնացած անկյունը նվիրել մի քանի հոգու: Մի քանի հոգու, ում շատ եմ սիրում:
Մեծ եղբորս, փոքրիկ քրոջս, պապիկին, տատիկին, իմ բարի քեռուն եւ ուրախ բնավորությամբ հորեղբորս էլ տեղավորեցի սրտիս մեջ:
Մտածեցի՝ հիմա արդեն սրտիս մեջ կարգին խճողում է…այսքան մարդ մի՞թե հնարավոր է այսքան փոքրիկ սրտում տեղավորել:
Բայց երբ նայեցի սրտիս, Աստված իմ, Աստված իմ, գիտե՞ք՝ ինչ տեսա:
Տեսա, որ այս բոլոր մարդիկ տեղավորվել են սրտիս ճիշտ կես մասի մեջ, ճիշտ կեսի, թեեւ հանգիստ նստել, ասում, խոսում ու ծիծաղում էին, եւ ոչ մեկը չէր բողոքում տեղի նեղվածքից:
Դե…հետո հերթը…Այո, ճիշտ է, սրտիս մնացածը, այսինքն՝ դատարկ մնացած կեսը ուրախությամբ ու գոհունակությամբ նվիրեցի այն բոլոր լավ մարդկանց, ովքեր ապրում են մեր թաղում, եւ բոլոր այն լավ բարեկամներին, որ ունեմ, եւ բոլոր ընկերներիս եւ բոլոր այն ուսուցիչներին, ովքեր սիրում են երեխաներին…
Եվ գիտե՞ք, թե ինչ եղավ…
Աստված իմ, այսքան փոքրիկ սիրտը ինչպե՞ս կարող է այսքա՛ն մեծ լինել:
Ճիշտն ասած, խոսքը մեր մեջ, հայրս մի հորեղբայր ունի: Հայրիկիս այս հորեղբայրը շա՜տ, շա՜տ, շա՜տ փող ունի: Ես երբ տեսա՝ բոլոր լավ մարդիկ տեղավորվում են սրտիս մեջ, աշխատեցի հայրիկիս այս հորեղբորն էլ տանեմ սրտիս մեջ եւ մի անկյուն էլ նրան հատկացնեմ…բայց…չտեղավորվեց…ինչ արեցի, չտեղավորվեց…շատ խղճացի…բայց ի՞նչ անեմ, չտեղավորվեց, էլի, իմ մեղքը հո չի, իր մեղքն է: Այսինքն՝ ճիշտն ասած, երբ ինքն էլ դժվարությամբ, մի կերպ տեղավորվում էր սրտիս մեջ, փողերի հսկա սնդուկը դուրս էր մնում, նա էլ հևիհև դուրս էր վազում սրտիցս, որպեսզի վերցնի իր սնդուկը…
Այո…կամաց–կամաց հասկանում էի, թե մի փոքրիկ-փոքրիկ սիրտ որքա՜ն կարող է մեծ լինել: Մի գիշեր, երբ հիշեցի այն մեծ պատերազմի ծանր օրերն ու գիշերները, միանգամից վեր թռա ու ճչացի. «Սրտիս մնացած մասը կնվիրեմ բոլոր նրանց, ովքեր կռվեցին եւ կեղտոտ թշնամուն մեր հողից, մեր երկրից ու մեր տնից դուրս վռնդեցին…»:
…Հիմա այլեւս իմ սիրտը նմանվել էր մի մեծ քաղաքի, դպրոց ուներ, հիվանդանոց ուներ, զորանոց ուներ, փողոց, թաղ, պողոտա ուներ եւ դարձյալ մի աշխարհի չափ դատարկ տեղ ուներ…
Ինքս ինձ ասացի. «Այլեւս բավական է ընտրություն անել, իմ սիրտը պատկանում է աշխարհի բոլոր-բոլոր լավ մարդկանց՝ աշխարհի այս ծայրից մինչեւ մյուս ծայրը…»:
Դուք ինքներդ տեսնում եք՝ հիմա միայն մի շա՜տ-շա՜տ փոքրիկ անկյուն է դատարկ մնացել սրտիս մեջ: Գիտեք՝ այդ տեղը ում համար եմ թողել, այո, ճիշտ է, բոլոր վատ մարդկանց, միայն՝ մի պայմանով, որ հրաժարվեն վատ լինելուց եւ վատ արարքներ կատարելուց. երեխաներին չնեղացնեն, ծովը չկեղտոտեն, կենդանիներին չսպանեն եւ ոչ մեկի նկատմամբ բռնություն չգործադրեն…
Վատ մարդիկ էլ, եթե լավանան, իրավունք ունեն, չէ՞, իմ սրտի մեջ մի փոքրիկ տնակ ունենալու. ..չէ՞։
Կարծում եմ՝ եթե վատ մարդիկ բարիանան ու գան, դարձյալ իմ սրտի մեջ մի փոքրիկ տեղ կմնա…գուցե անտառների համար, սարերի, ձկների, եղնիկների, փղերի…եւ շատ ուրիշ բաների համար…
Իսկապես, զարմանալի է, հայտնի չէ՝ սա սի՞րտ է, թե՞ ծով: Այսքան փոքրիկ սիրտն, ախր, ինչպե՞ս է, որ երբեք չի լցվում:
Դե լավ, դա ինձ չի վերաբերում:
Երբ մեծանամ, գուցե հասկանամ, թե ինչու է այդպես, սակայն հիմա, մինչեւ այն պահը, երբ դեռ սրտիս մեջ տեղ կա, պետք է այդ տեղը նվիրեմ լավ ու բարի մարդկանց։
Սիրտը հենց դրա համար է, ճիշտ չէ՞։

Աղբյուրը

1․Բառարանի օգնությամբ բացատրիր անծանոթ բառերը:

Սնդուկ-Հագուստեղենի մեծ՝ սովորաբար՝ թիթեղապատ արկղ:

Բռնություն չգործադրել-Առանց հարվածելու ։

2․Պատմությունը բաժանիր հատվածների և վերնագրիր:

Փոքր սիրտը

Ես մի փոքրիկ սիրտ ունեմ: Շատ փոքրիկ, շա՜տ-շա՜տ փոքրիկ:
— Մարդու սիրտը չպետք է դատարկ մնա, – ասում է տատիկը, – եթե դատարկ մնա, դատարկ ծաղկամանի նման տգեղ կլինի և մարդուն ցավ կպատճառի:

Ահա, հենց այդ պատճառով էլ երկար ժամանակ է՝ մտածում եմ՝ այս փոքրիկ սիրտը ո՞ւմ նվիրեմ: Այսինքն՝ ո՞ւմ պետք է սրտիս մեջ տեղավորեմ, որ բոլորից լավը լինի: Ճիշտն ասած՝ ախր, չգիտեմ՝ ինչպես ասեմ…Սիրտս ուզում է՝ այս ամբողջ-ամբողջ, փոքրիկ-փոքրիկ սիրտս՝ մի փոքրիկ, սիրուն տնակի պես, մի այնպիսի մեկին նվիրեմ, որին շա՜տ-շա՜տ եմ սիրում…կամ…չգիտեմ…մեկին, որ շատ լավն է: Մեկին, որ իսկապես արժանի է իմ շատ փոքրիկ եւ մաքուր սրտի մեջ տնակ ունենալու:Ճիշտ եմ ասում, չէ՞։
— Սիրտը հյուրանոց չէ, որ մարդիկ գան, մի երկու-երեք ժամ կամ մի երկու-երեք օր այնտեղ մնան ու հետո գնան, – ասում է հայրիկը, – սիրտը ճնճղուկի բույն չէ, որ գարնանը շինվի, իսկ աշնանը քամին այն իր հետ քշի ու տանի…
ճիշտն ասած՝ չգիտեմ՝ ինչ է սիրտը, բայց գիտեմ, որ տեղ է շա՜տ-շա՜տ լավ մարդկանց եւ մշտապես…

Երբ հասկացա ,որ սիրտը շատ մեծ է

Դե…Երկար մտածելուց հետո վճռեցի՝ սիրտս նվիրեմ մայրիկիս, ամբողջ սիրտս, ամբողջը նվիրեմ մայրիկիս եւ կատարեցի այդ բանը…
Բայց, ո՜վ զարմանք, երբ նայեցի սրտիս, չնայած մայրիկս հանգիստ տեղավորվել էր նրա մեջ եւ իրեն էլ շատ լավ էր զգում, այդուհանդերձ նկատեցի, որ կեսը դեռեւս դատարկ էր մնացել…
Դե, իհարկե, հենց սկզբից ես պիտի գլխի ընկնեի ու սիրտս երկուսին նվիրեի՝ հայրիկիս ու մայրիկիս: Այդպես էլ վարվեցի:
Հետո, հետո գիտե՞ք՝ ի՞նչ եղավ: Այո, իհարկե, նայեցի ու տեսա՝ սրտիս մի մասում դեռեւս դատարկ տեղ է մնացել…
Անմիջապես վճռեցի սրտիս դատարկ մնացած անկյունը նվիրել մի քանի հոգու: Մի քանի հոգու, ում շատ եմ սիրում:
Մեծ եղբորս, փոքրիկ քրոջս, պապիկին, տատիկին, իմ բարի քեռուն եւ ուրախ բնավորությամբ հորեղբորս էլ տեղավորեցի սրտիս մեջ:
Մտածեցի՝ հիմա արդեն սրտիս մեջ կարգին խճողում է…այսքան մարդ մի՞թե հնարավոր է այսքան փոքրիկ սրտում տեղավորել:
Բայց երբ նայեցի սրտիս, Աստված իմ, Աստված իմ, գիտե՞ք՝ ինչ տեսա:
Տեսա, որ այս բոլոր մարդիկ տեղավորվել են սրտիս ճիշտ կես մասի մեջ, ճիշտ կեսի, թեեւ հանգիստ նստել, ասում, խոսում ու ծիծաղում էին, եւ ոչ մեկը չէր բողոքում տեղի նեղվածքից:
Դե…հետո հերթը…Այո, ճիշտ է, սրտիս մնացածը, այսինքն՝ դատարկ մնացած կեսը ուրախությամբ ու գոհունակությամբ նվիրեցի այն բոլոր լավ մարդկանց, ովքեր ապրում են մեր թաղում, եւ բոլոր այն լավ բարեկամներին, որ ունեմ, եւ բոլոր ընկերներիս եւ բոլոր այն ուսուցիչներին, ովքեր սիրում են երեխաներին…
Եվ գիտե՞ք, թե ինչ եղավ…
Աստված իմ, այսքան փոքրիկ սիրտը ինչպե՞ս կարող է այսքա՛ն մեծ լինել:
Ճիշտն ասած, խոսքը մեր մեջ, հայրս մի հորեղբայր ունի: Հայրիկիս այս հորեղբայրը շա՜տ, շա՜տ, շա՜տ փող ունի: Ես երբ տեսա՝ բոլոր լավ մարդիկ տեղավորվում են սրտիս մեջ, աշխատեցի հայրիկիս այս հորեղբորն էլ տանեմ սրտիս մեջ եւ մի անկյուն էլ նրան հատկացնեմ…բայց…չտեղավորվեց…ինչ արեցի, չտեղավորվեց…շատ խղճացի…բայց ի՞նչ անեմ, չտեղավորվեց, էլի, իմ մեղքը հո չի, իր մեղքն է: Այսինքն՝ ճիշտն ասած, երբ ինքն էլ դժվարությամբ, մի կերպ տեղավորվում էր սրտիս մեջ, փողերի հսկա սնդուկը դուրս էր մնում, նա էլ հևիհև դուրս էր վազում սրտիցս, որպեսզի վերցնի իր սնդուկը…

Սիրտը ամենա լավ և բարի մարդկանց համար է

Այո…կամաց–կամաց հասկանում էի, թե մի փոքրիկ-փոքրիկ սիրտ որքա՜ն կարող է մեծ լինել: Մի գիշեր, երբ հիշեցի այն մեծ պատերազմի ծանր օրերն ու գիշերները, միանգամից վեր թռա ու ճչացի. «Սրտիս մնացած մասը կնվիրեմ բոլոր նրանց, ովքեր կռվեցին եւ կեղտոտ թշնամուն մեր հողից, մեր երկրից ու մեր տնից դուրս վռնդեցին…»:
…Հիմա այլեւս իմ սիրտը նմանվել էր մի մեծ քաղաքի, դպրոց ուներ, հիվանդանոց ուներ, զորանոց ուներ, փողոց, թաղ, պողոտա ուներ եւ դարձյալ մի աշխարհի չափ դատարկ տեղ ուներ…
Ինքս ինձ ասացի. «Այլեւս բավական է ընտրություն անել, իմ սիրտը պատկանում է աշխարհի բոլոր-բոլոր լավ մարդկանց՝ աշխարհի այս ծայրից մինչեւ մյուս ծայրը…»:
Դուք ինքներդ տեսնում եք՝ հիմա միայն մի շա՜տ-շա՜տ փոքրիկ անկյուն է դատարկ մնացել սրտիս մեջ: Գիտեք՝ այդ տեղը ում համար եմ թողել, այո, ճիշտ է, բոլոր վատ մարդկանց, միայն՝ մի պայմանով, որ հրաժարվեն վատ լինելուց եւ վատ արարքներ կատարելուց. երեխաներին չնեղացնեն, ծովը չկեղտոտեն, կենդանիներին չսպանեն եւ ոչ մեկի նկատմամբ բռնություն չգործադրեն…
Վատ մարդիկ էլ, եթե լավանան, իրավունք ունեն, չէ՞, իմ սրտի մեջ մի փոքրիկ տնակ ունենալու. ..չէ՞։
Կարծում եմ՝ եթե վատ մարդիկ բարիանան ու գան, դարձյալ իմ սրտի մեջ մի փոքրիկ տեղ կմնա…գուցե անտառների համար, սարերի, ձկների, եղնիկների, փղերի…եւ շատ ուրիշ բաների համար…
Իսկապես, զարմանալի է, հայտնի չէ՝ սա սի՞րտ է, թե՞ ծով: Այսքան փոքրիկ սիրտն, ախր, ինչպե՞ս է, որ երբեք չի լցվում:
Դե լավ, դա ինձ չի վերաբերում:
Երբ մեծանամ, գուցե հասկանամ, թե ինչու է այդպես, սակայն հիմա, մինչեւ այն պահը, երբ դեռ սրտիս մեջ տեղ կա, պետք է այդ տեղը նվիրեմ լավ ու բարի մարդկանց։
Սիրտը հենց դրա համար է, ճիշտ չէ՞։

3․Ինքդ կազմիր հարցեր և առաջադրանքներ ստեղծագործության վերաբերյալ:

1․ Գրիր անծանոթ բառերը ։

2․ Ինչ կատարվեց տղայի սրտի մեջ ,երբ նա տեղավորեց այնտեղ լիքը բարեկամների ընտանիքների և ընկերների ։

3․ Ինչ հասկացավ տղան իր սրտի մասին ։

4․Ի՞նչ է սովորեցնում այս պատմվածքը:Ես սովորեցի այս պատմվացքից ,որ Սիրտը չի կարող լինել փոքր սիրտը իրականում շատ մեծ է ։

5․Դու ինչի՞ ես նմանեցնում դատարկ սիրտը:Ես նմանեցնում եմ դատարկ սիրտը միայնակ մարդու,որը միշտ տխուր է ոչ ընկերներ ունի ոչ էլ սեր ։

7․Ի՞նչ ես հասկանում «սիրտը նվիրել» ասելով:Ես հասկանում եմ Սիրտը նվիրել բառոր ,որ մեկը մյուսին ավելի ժվարճալի է դարձնում և նրան սեր է նվիրում ։

8․Դու ո՞ւմ կնվիրեիր քո սիրտը և ինչո՞ւ:Ես իմ սիրտը կնվիրեի իմ ընտանիքին իմ բոլոր ընկերներին և լավ մարդկանց որոնք օգնում են և հարգում մնացած մարդկանց ։

9․Քեզ դո՞ւր եկավ այս պատմությունը, ինչո՞ւ:Այս պատմությունը ինձ շատ դուր եկավ ,որովհետև նա մի տղայի մասին էր նա մտածում էր ,որ նրա սիրտը շատ փոքր է ,բայց հետո նա հասկացավ ,որ փոքր սիրտ գոյություն չունի ։

10․Ստեղծագործական աշխատանք` գրել շարադրություն «Իմ սիրտը» վերնագրով, աշխատանքը տեղադրել բլոգում, ձևավորել համապատասխան նկարով:

Իմ Սիրտը

Իմ Սիրտը շատ մեծ և ուրախ է նրա մեջ այնքան սեր և ուրախություն կա։ Ես ամեն օր ժվարճանում եմ և խաղում ընկերներիս հետ ամեն օր դասերս եմ անում և այդ ամենը սիրով ։ Իմ սիրտը միշտ ուրախ է ես բոլորին օգնում եմ և ժվարճալի դարձնում ։ առանց Սիրտ մարդ չի կարող լինել։

• Ո՞վ է գրքի հեղինակը (գտնել համացանցից տեղեկություններ նրա մասին, էլ ի՞նչ գրքեր է գրել): Հեղինակը Նադեր Իբրահիմն է

Նադեր Էբրահիմի (Իբրահիմի, 1936-2008) — գրող, սցենարիստ, ռեժիսոր, դերասան: Ծնվել և մեծացել է Թեհրանում: Երկու տարի Թեհրանի համալսարանում սովորել է իրավաբանություն, ապա փոխել է մասնագիտությունը և ստացել անգլերեն գրականության բակալավրի աստիճան: Տասներեք տարեկան հասակից Ն. Էբրահիմին զբաղվում էր քաղաքական գործունեությամբ, որի արդյունքում բազմիցս բանտարկվել է իշխանությունների կողմից։

• Ո՞վ էր գրքի հերոսը, ինչպիսի՞ն էր նա: Դու նմա՞ ես այդ հերոսին, թե՞ ոչ։ Եթե նման ես, ապա ինչո՞վ, պատմի՛ր։Գրքի հերոսը մի երեխա էր նա մտածում էր ,որ նրա սիրտը շատ փոքր էր ,բայց հետո հասկացավ ,որ սիրտը փոքր չի կարող լինել ։ Ոչ ես նրան նման չեմ։
• Ի՞նչ սովորեցիր այս գրքից:Ինձ այս գիրքը սովրեցրեց , որ սրսի մեջ այնքան տեղ կա ,որ կարող ես ինչ ասես դնել համ ընտանիք համ լավ ընկերներ և այլն շատ շատ բաներ և նա ինձ մի բան սովորեցրեց որ սիրտը շատ մեծ։
• Գիրքը քեզ դո՞ւր եկավ, ինչպե՞ս կներկայացնես այս գիրքը, որ քո ընկերներն էլ ցանկանան այն կարդալ:Գիրքը ինձ շատ դուր եկավ ես նաև կառաչարկեի իմ ընկերներնել կարդան որովհետև նա շատ հետքրքիր գիրք էր ։

Սա իմ տեսանյութն է

1. Գտի՛ր քառակուսու մակերեսը և պարագիծը՝ իմանալով, որ նրա կողմի երկարությունը 5 դմ է։

1. Քառակուսու պարագիծը 28 դմ է։ Գտի՛ր քառակուսու կողմը։28*4=112
2. Քառակուսու մակերեսը 49 քառակուսի մետր է։ Գտի՛ր քառակուսու կողմը։
3. Հաշվի՛ր 25 սմ և 11 սմ  կողմերով ուղղանկյան պարագիծն ու մակերեսը:25+25+11+11=71

25*11=275

1. Հաշվիր ուղղանկյան պարագիծը, եթե հայտնի է, որ նրա լայնության և երկարության գումարը 14 սմ է։
2. Հաշվիր ուղղանկյան պարագիծը, եթե հայտնի է, որ նրա լայնության և երկարության գումարը 32 դմ է։
3. Ուղղանկյան լայնությունը 8 սմ է, իսկ երկարությունը 2 սմ-ով մեծ է լայնությունից։ Գտնել ուղղանկյան պարագիծը և մակերեսը։
4. Հաշվի՛ր 3 դմ, 4 դմ  և 5 դմ կողմերով եռանկյան պարագիծը։3+4+5=12
5. Հաշվի՛ր 15 սմ, 14 սմ, 16 սմ և 17 սմ կողմերով քառանկյան պարագիծը։14+16+15+17=62
6. Սիրելի սովորողներ, այժմ ինքներդ կազմեք նմանատիպ առաջադրանքներ:
7. Գործնական աշխատանք․

Սիրելի  սովորողներ,  կատարեք չափումներ ու  հաշվեք ձեր  հյուրասենյակի  հատակի  մակերեսն ու պարագիծը։

Դրա համար կատարեք հետևյալ քայլերը՝

• Նախ նշեք, թե հյուրասենյակի հատակը ինչպիսի երկրաչափական պատկեր է։

• Մատրի(չափերիզի) միջոցով չափեք հյուրասենյակի հատակի լայնությունն ու երկարությունը։
• Հաշվեք ձեր  հյուրասենյակի  հատակի  մակերեսն ու պարագիծը։

• Կատարեք ֆոտոշարք, որտեղ երևան, թե ինչպես եք կատարում չափումները։
• Արդյունքը ֆոտոշարքի հետ միասին տեղադրեք բլոգում։

2. What’s the order?
   
   2. Now Hippo he was selfish. He ate everybody’s food.
   6. Thanks,’ he said, ‘I’ll eat it now. I’ve nothing else to do.’
   1. There was a greedy hippo. He ate everything in sight.
   4. The animals all pulled and pulled, as hard as they were able.
   8. Hippo learned his lesson. It was the end of all their troubles.
   5. They made a pie from fish and soap to make old Hippo sick.
   3. One morning after breakfast, he jumped into the lake.
   7. Now he had a tummy ache as the cooks looked on with pride.
   
3. Find the words!
   Find the words from exercise 1 in the wordsearch below.
   V E T U M M Y A C H E S
   S Z N O D X O N Y I H Q
   C H E E S E G A W P M C
   A F O P I G U X K P Y H
   K I T U R F P S U O I P
   E D R L T P I E O J Q E
   S B V L A K E S Z A L A
   M K J W T F L C H I P S

71.Ընդգծված յուրաքանչյուր բառը մեկ առարկա է ցույց տալիս, թե մեկից ավելի։

1. Մեր ձեղնահարկում կատվի ձագեր գտա։(մեկից ավելի)

2. Որջից դուրս եկողը ձագ էր։ (մեկ)

3. Որդին պահապանն էր բերել ու դրել սենյակի անկյունում։ (մեկ)

4. Դպրոցին այդպիսի պահարաններ են պետք։(մեկից ավելի)

5. Երկնքում նորից թռչուններ երևացին։ (մեկից ավելի)

6. Վանդակը թռչունն էր դուրս եկել։ (մեկ)

7. Հատիկը հավաքողները մրջյուններ են։(մեկից ավելի)

8. Ձմռանը պատրաստ սպասողը մրջյունն էր։ (մեկ)

9. Գոռացողը պահակն էր։ (մեկ)

10. Պահակներ կարգեք, որ ապահով լինեք։(մեկից ավելի)

72.Կետերի փոխարեն գրի´ր փակագծերում տրված համապատասխան բառը կամ արտահայտությունը:

Ծառերին արթնացնողը …. (քամին էր, քամիներ):
Այդ օրվանից հետո շատ …. (քամին էր, քամիներ) են փչել:
Տարբեր …. (պարեր, պար էր) են սովորեցնում դպրոցում:
Դա չտեսնված մի … (պարեր, պար էր):
Պարտեզի բոլոր ծաղիկները (սպիտակ են, սպիտակեն):
Եթե բոլոր ծաղիկները միանգամից (սպիտակ են, սպիտակեն), լա՞վ կլինի:
Թող հենց հիմա աչքերը (փակ են, փակեն) ու քնեն:
Բոլոր դռները (փակ են, փակեն), մի՞թե տանը մարդ չկա:
Անծանոթ … (համ էր, համեր), այդ մրգից չէի կերել:
Տարբեր խոհարարների եփած նույն անունով ճաշերը տարբեր (համ էր, համեր) ունեն:

73. Նախադասությունների մեջ ընդգծված արտահայտությունները փոխարինի´ր հոմանիշ բաոերով:

Այս աղջիկը մատի վրա խաղացնում է բոլորիս:

Հանկարծ սիրտը դող ընկավ. բա որ գազանը նորից գա, ինքն  ի՞նչ է անելու:

Ա՜յ քեզ պատմություն, լսողների մազերը բիզ—բիզ էին կանգնել:

Մի մատ երեխա է, բայց ինչե՜ր գիտի:

75. Տրված դարձվածքների իմաստները բացատրի´ր:

Օրինակ՝

ջրից չոր դուրս գալ — փորձանքից, նեղ վիճակից  ազատվել:

Սիրտ տալ, -Սրտապնդել, խիզախության ներշնչել:

հոգին առնել, -Չարաչար տանջել:

գլուխը կորցնել, -Խուճապի մատնվել:

արևը խավարել,-Արեգակը խավարման վիճակի մհջ ընկնել:

հալից ընկնել, -Չափազանց հոգնել, հոգնելուց ուժասպառ լինել:

77. Բառակապակցությունների իմաստներն արտահայտի՛ր մեկական  բառով:

Օրինակ՝

սրտի ձև ունեցող — սրտաձև:

Մոր քույրը, — Մորաքույր

դարպասը պահող, –Դարպասապար

ժամանակը ցույց տվող,–Ժամ

ջրի աման, –ջրաման

գաղտնիք պահող, –Գաղտնապահ

ծաղկի թերթիկ, –ծաղկաթերթ

արագ վազող, –Արագացազ

ամենից մեծ,–Ամենամեծ

78. Բառակապակցությունների իմաստներն արտահայտի՛ր մեկական բառով:

 Օրինակ՝

բարձր հասակ ունեցող — բարձրահասակ:

Բարի սիրտ ունեցող, –բարիասեր

խիղճ չունեցող, –խղճասեր

բարձր ձայնով, –բարձրաձայն

միշտ ժպտուն, –ժպտասեր

գանձը պահելու տեղ,– գանձարան

արքայի որդի, –Արքայաորդի

79. Բառակապակցությունների իմաստներն արտահայտի՛ր մեկական բառով:

Ավետիս (բարի լուր) բերող, արագ ընթացող, բաժակը ձեռքին արտասանվող ճառ, վեպ գրող, բառարան գրող, արտասահմանում ապրող մարդ, բույսերի մասին գիտություն:

80.Եթե հնարավոր է՝ ցո՛ւյց տուր բառը կազմող մասերը:

Օրինակ՝

գրասեղան — գր (գիր) + ա + սեղան:

Պահարան — պահ + արան:

Դուռ — չի բաժանվում:

Հականիշ,– հա + կա +նիշ

բանջարանոց,–բան+ջա+րա+նոց

աշակերտ, –ա+շա+կերտ

աշակերտական, –ա+շա+կեր+տա+կան

տարրական, տարր+ա+կան

Գծե՛ք մի շրջանագիծ և նրա վրա նշե՛ք երեք կետ։ Յուրաքանչյուր կետից շառավի՛ղ տարեք։

Գծե՛ք երեք շրջանագիծ, որոնց կենտրոնները լինեն միևնույն կետում։

1․ Երկու շրջանագծերի կենտրոնների հեռավորությունը 10սմ է։ Շրջանագծերի շառավիղներն են՝ 3սմ և 5սմ։ Կհատվե՞ն արդյոք այդ շրջանագծերը։

Ոչ, չեն կարող հատվել, որովհետև 3սմ + 5սմ = 8սմ, որը փոքր է 10սմ-ից։

2.Գծե՛ք մի շրջանագիծ։ Ապա տարե՛ք երեք ուղիղ այնպես, որ առաջին ուղիղը չհատի շրջանագիծը, երկրորդը շրջանագծի հետ մեկ ընդհանուր կետ ունենա, իսկ երրորդը՝ երկու ընդհանուր կետ։

Քանի՞ ճառագայթ է ելնում A կետից։

3․ Մեքենան, 1 ժամում անցնում է 60կմ, երկու քաղաքների միջև ճանապարհը անցել է 4 ժամում։ Քանի՞ օրում մի քաղաքից մյուսը կհասնի հետիոտնը, որը 1ժամում անցնում է 5կմ։

1) 60 × 4 = 240 (կմ)

2) 240 : 5 = 48 (ժամ)

48 ժամ = 2 օր

Պատասխան` 2 օրում։

4․ Քաղաքից դուրս է եկել մի բեռնատար մեքենա, որի արագությունը 60կմ/ժ է։ 1ժամ անց նրա հետևից նույն ուղղությամբ դուրս է եկել մի մարդատար մեքենա, որի արագությունը 80կմ/ժ է։ Քանի՞ ժամ անց մարդատար մեքենան կհասնի բեռնատարին։

1) 80 — 60 = 20 (կմ/ժ)

2) 60 : 20 = 3 (ժամ)

Պատասխան` 3 ժամ։

5․ Մանկապարտեզում կա 20 հեծանիվ․ դրանց մի մասը երկանիվ է, մի մասը՝ եռանիվ։ Բոլոր հեծանիվները միասին ունեն 55 անիվ։ Քանի՞ երկանիվ հեծանիվ կա մանկապարտեզում։

1) 20 × 2 = 40

2) 55-40 = 15

3) 20-15 = 5

Պատասխան` 5 հեծանիվ։

Լյուսի տատիս իմացած հեքիաթներին վերջ չկար: Ահա դրանցից մեկը, որն ապացուցում է, թե հուսահատությունը պարզապես անհեթեթություն է: Այս պատմությունը հյուսնի մասին է, ով ապրել է հարյուրավոր տարիներ առաջ: Օրերից մի օր, տուն վերադառնալիս, ընկերներից մեկը կանգնեցնում է նրան և հարցնում.
–Եղբայրս, դեմքդ ինչո՞ւ է թթված: Բա՞ն է պատահել:
–Եթե իմ տեղը լինեիր, – պատասխանում է հյուսնը, – դու էլ այս օրին կլինեիր:
–Ի՞ն չ է եղել, – հետաքրքրվում է ընկերը:
–Մինչև առավոտ, – ասում է հյուսնը, – թագավորի հրամանով պետք է տասնմեկ հազար տասնմեկ հարյուր տասնմեկ գրվանքա փայտի լավագույն սղոցուքը տանեմ պալատ, թե չէ գլխիցս կզրկվեմ:
Ընկերը ժպտում է և գրկում նրան:
–Ասում է, – սիրելի ընկերս, – մի հուսահատվիր: Արի գնանք, ուտենք-խմենք և վաղվա մասին մոռանանք: Հույսդ երբեք մի կորցրու:
Գնում են հյուսնի տուն և տեսնում, որ նրա կինն ու երեխաները նույնպես լուրն առել են և լացուկոծ են անում: Ընկերը նրանց էլ է հորդորում, որ չվշտանան և բոլորը միասին սկսում են ուտել, խմել, ուրախ-ուրախ զրուցել, երգել ու պարել:
Խնջույքի կեսին հյուսնի կինը վերսկսում է. – Խեղճ ամուսինս, առավոտյան զրկվելու ես գլխիցդ, իսկ մենք զվարճանում ենք:
–Ա՜խ, և ոչ մի հույս չկա:
–Մի’ տանջվիր, – ասում է հյուսնը, – ամեն ինչ զուր է:
Եվ շարունակում են ուտել, խմել, երգել ու պարել:
Երբ լույսը ճեղքում է խավարն ու սկսվում է օրը, բոլորը լռում են՝ սարսափով ու վշտով համակված: Թագավորի մարդիկ գալիս և կամացուկ թակում են հյուսնի տան դուռը:
Հյուսնը հառաչում է.
–Այժմ գնում եմ մեռնելու:
Եվ բացում է դուռը:
–Հյուսն, – ասում են հյուրերը, – թագավորը մեռել է:
Նրա համար դագաղ սարքիր:

Երբ է ծնվել Վիլյամ Սարոյանը։

Վիլյամ Սարոյանը Ծնվել է 1908 թվականի օգոստոսի 31-ին։

Որ երկրում է ծնվել Վիլյամ Սարոյանը;

Ծնվել է Ֆրեզնոյում ,գաղթած հայ ընտանիքում։

Երբ է Սարոյանը զորակոչվել բանակ։

1942 թվականին Սարոյանը զորակոչվել է բանակ, աշխատել զինվորական սցենարների ստեղծման վրա։

Որ թվականին է գրել <Քո կյանքի ժամերը> ստեղծագործությունը 1939 թվականին :

Քանի օրվա ընթացքում է գրել <Քո Կյանքի ժամերը> ստեղծագործությունը 6 Օրվ է ա ընթացքում:

Ես շատ եմ սիրում Վիլիամ Սարոյանի առակները և հեքիաթները նա շատ հետաքրքիր և իմաստալից է գրում։

Առակը ցուցանում է ,որ պետք չէ շատ շուտ հուսահատվել, պետք է լավատես լինել և լավատեսության շնորհիվ ամեն ինչ լավ կլինի ։

Տեղադրիր բայերը համապաստասխան տեղերում
(ran, jumped, pulled, made, learnt, was, ate, swallowed)
The greedy hippo was a selfish animal.
He ate the cat’s food, the dog’s food and the cow’s food too.
One morning he jumped into the lake.
The cat, the dog and the cow pulled him out.
Hippo ran past them and ate everything on their table.
The animals got very angry and they made him a pie from fish and soap.
Hippo swallowed the pie. Oh, no! He had a tummy ache.
He learnt his lesson and left the town. Bye, greedy Hippo.

Տեքստի ընդգծված նախադասությունները դարձրեք հարցական և ժխտական, այնուհետ գրեք ներկա ժամանակաձևով։

Անծանոթ բառերից ընտրիր 5  բառ և կազմիր նախադասություններ։

n sight-տեսադաշտում

Selfish- եսասեր

Lake-լիճ

To shout- գոռալ. բղավել

To sink-խորտակվել

To pull out-դուրս քաշել

To play a trick-գլխին խաղ խաղալ

Especially- հատուկ, հատկապես

To swallow-կուլ տալ

Greedy-ժլատ, ագահ

To run past- կողքով վազելով անցնել

Tummy ache – ստամոքսի ցավ

To run past Lake n sight To shout To sink

Լինում են, չեն լինում, երկու ընկերներ  են լինում: Մեկի անունը աշուն էր, մյուսինը Ամառ ։Նրանք շատ մտերիմ էին։ Բայց եկավ մի օր երբ ամառը պետք է հրաժեշտ տար Աշնանը: Աշունը շատ էր տխրել, ամեն օր լաց էր լինում: Աշունը այնքան լացեց, որ մի օր Աշունը տխրությունից քուն մտավ, բայց երբ մի օր արթնացավ տեսավ, որ հեռվում իրեն ձեռքով անող իր ընկեր Ամառին : Շուտով ամառը եկավ և բոլորին ջերմություն տվեց ։

Ответить на вопросы:
• День, когда идет дождь – какой? Сегодня пришёл дождь
• День, когда дует ветер –почти всегда
• Дождик который идет осенью – сильный
• Погода, когда часто идут дожди –осены
• Погода, когда светит солнце –лето
• Погода, когда дует ветер –осены

Прочитать текст. Ответить на вопросы.

ЛЕТОМ ЛЕС БЫЛ ЗЕЛЕНЫЙ. ТЕПЕРЬ БЕРЕЗКИ И КЛЕНЫ ЖЕЛТЫЕ. ОСИНКИ – КРАСНЫЕ. НАЛЕТИТ ВЕТЕР – ЗАКРУЖАТЬСЯ В ВОЗДУХЕ ОСЕННИЕ ЛИСТОЧКИ, СЛОВНО БАБОЧКИ. ПОТОМ ТИХО – ТИХО НА ЗЕМЛЮ ОПУСТЯТСЯ. ТРАВЫ И ЦВЕТЫ ВЯНУТ. СЕМЕНА ИХ НА ЗЕМЛЮ ОСЫПАЮТСЯ. НА СЛЕДУЮЩИЙ ГОД ИЗ СЕМЯН ВЫРАСТУТ НОВЫЕ РАСТЕНИЯ.

• Какого цвета был лес летом?зеленый
• Какого цвета стали березки и клены жёлтые
• Как кружатся листья в воздухе как бабочки
9. Какое слово не подходит? Почему?
• Желтый, желтеть, желтизна,жесткие

Жёсткие